'Οταν τα παιδιά γίνονται όπλα

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο πολλά ζευγάρια χωρίζουν.
Αυτό φυσικά δεν θα συμβεί σε σας, αλίμονο.
Οι δόσεις των δανείων, οι υποχρεώσεις, τα λιγοστά χρήματα για προσωπική χρήση, η αποκάλυψη της ψευδαίσθησης ενός παραμυθιού που ποτέ δεν είχε στην ιστορία του ταξίδια, τρελό έρωτα και πρίγκιπες και πριγκίπισσες, οδηγεί όλο και περισσότερα ζευγάρια στην ρήξη. Οι πιο «κακομαθημένοι» ζυγίζοντας τις απώλειες εντός και εκτός γάμου, πολλές φορές φεύγουν πριν το παιδί συμπληρώσει τα 2 του χρόνια, περίοδος απώλειας του ζευγαριού με την κλασσική έννοια, και διάστημα προσαρμογής στην γονική ιδιότητα.

Όλο και πιο πολλές γυναίκες (αλλά και άντρες) βρίσκονται μπροστά σε μια κατάσταση στην οποία καλούνται να καλύψουν τα έξοδα 2 και 3 ατόμων, και η οικογένεια πλέον διαμορφώνεται με πυρήνα την μητέρα, το παιδί και τους σωτήριους παππούδες που κρατάνε το παιδί έως ότου η μητέρα σχολάσει από την εργασία της.
Χωρίς την αυστηρότητα ενός γονιού, με την απώλεια ενός από τους δυο γονείς-μερικές φορές σε μόνιμη βάση- τα παιδιά μεγαλώνουν με ανθρώπους μιας άλλης εποχής, στο σήμερα.
Τεράστιο χάσμα γενεών.

Κάποια ζευγάρια καταφέρνουν να κρατήσουν κάποιες ισορροπίες και το παιδί δεν νιώθει την στέρηση κανενός από τους δυο, όμως ένα πετυχημένο διαζύγιο χρειάζεται καλή θέληση, διάθεση για επικοινωνία, αντικειμενικότητα, ωριμότητα.
Προσόντα που αν υπήρχαν από την αρχή, πιθανόν το ζευγάρι να έβρισκε λύσεις στο πρόβλημα του και να μην χώριζε.

Τι γίνεται όταν ο ένας από τους δυο δεν κατέχει την ικανότητα να ελιχτεί και να ξεχωρίσει το παιδί από τον /την πρώην σύντροφο;
Η επιτυχία είναι υπόθεση και των δυο, η αποτυχία χρειάζεται μόνο έναν.
Στο 2006, υπάρχουν ακόμα γυναίκες που φοβούνται να ξαναφτιάξουν την ζωή τους γιατι ο πρώην σύζυγος δεν εξαφανίστηκε ποτέ από την δική τους ζωή, με αφορμή και δικαιολογία το παιδί που γίνεται όπλο.
Όπου η κάθε μικρή καθημερινή απόφαση γίνεται πεδίο διαμάχης, και εκλα΄μβάνεται σαν προσωπική κόντρα.
Πολλές φορές οι διαμάχες είναι για πιο σοβαρούς λόγους, όπως το να μην μπαίνει το μικρό παιδί στην θέση του συνοδηγού για να πω ένα παραδειγμα.
Οι αφορμές και οι αιτίες πολλές. Και διαφορετικές.
Όρεξη και κακή θέληση να υπάρχει. Θιγμένοι εγωισμοί.
Σε πολλές περιπτώσεις τα τριπάκια εξουσίας και η τρέλα δεν κρατάνε πολύ.
Δυστυχώς ή ευτυχώς.

Μερικές φορές, χειροτερεύουν.

Πατεράδες έχουν να δουν το παιδί τους χρόνια.
Συνήθως κατηγορούν την «μητέρα τους που τους άλλαξε τα μυαλά».
Η αλήθεια είναι όμως, ότι δυστυχώς, ένα παιδί λαχταρά τον απόντα γονιό και μόνο αν ο ίδιος/ ίδια το έχει πληγώσει μπορεί να υπάρξει παύση της επαφής τους και καταστροφή της σχέσης τους.

Ο νόμος είναι υπέρ του γονιού που θέλει να δει το παιδί του, αλλά κανένας νόμος δεν υπάρχει υπέρ του παιδιού που θέλει να δει τον γονιό του. Μηπως αντί να φτιάχνουμε καινούργια πεζοδρόμια πχ,, θα ήταν πιο πρακτικό να κοιτάγαμε τέτοια ζητήματα;
Μερικές φορές η μόνη λύση είναι τα δικαστήρια, όμως οι νόμοι στη Ελλάδα δεν είναι ενθαρρυντικοί. Η μονογονεϊκή οικογένεια αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες επιβίωσης (χρόνος και φροντίδα του παιδιού, δυσκολία ευρέσεως εργασίας) και πολλές φορές αυτό ακριβώς είναι και το επιθυμητό αποτέλεσμα του γονιού που «εξαφανίζεται».

Η μητέρα ή ο πατέρας που μένει, καλείται να απαντήσει σε ερωτήσεις του παιδιού για ζητήματα που δεν θα έπρεπε να το απασχολούν ούτε σε μικρή αλλά ούτε σε μεγάλη ηλικία.
Τι να απαντήσεις σε ένα παιδί που ζητάει τον γονιό που δεν έρχεται; Τι να πεις σε ένα παιδί που ο πατερας έρχεται να δει τον αδελφό του μονο, γιατι έχει πει στην ερωμένη του οτι δεν είχε σχεσεις με την γυναίκα του, άρα πώς να το αναγνωρίσει;
Ποια απάντηση θα εξομαλύνει την απόρριψη ;
«Είναι άρρωστη;»

«Είναι εθισμένος σε αλκοόλ / ναρκωτικά;»
«Θέλει να πληγώσει εμένα και δεν καταλαβαίνει;»
«Δεν ήταν έτοιμος για οικογένεια;»
«Φταίω εγώ;»

Ότι και να πεις, το μήνυμα που θα εκλάβει είναι:
«Εγώ φταίω.»
«Δεν μ’ αγαπάνε»
«Δεν άξιζα αρκετά για να ενδιαφερθείς»
Που δυστυχώς μεταφράζεται σε:
«Δεν αξίζω»

Και το παιδί που έφερες στον κόσμο και προσπαθείς να μεγαλώσεις με κάποιες δομές και αξίες, ώστε να ευτυχήσει αύριο, βρίσκεται στερημένο από την παιδική αθωότητα και ανεμελιά που του κλέβει ο ίδιος του ο γονιός.
Ευτυχισμένα παιδικά χρόνια;
Καταστρέφεται όλη η αίσθηση «νιώθω καλά με το πετσί μου», με ένα μόνο χτύπημα από μακριά, ενός ανθρώπου που σκέφτεται μόνο πόσο πολύ θα δυσκολέψει την/τον τέως σύντροφο.
Πόσο πολύ πληγώνει εσένα.
Και τα καταφέρνει.
Είσαι μάρτυρας της εσωτερικής αγωνίας που «τρώει από μέσα» το παιδί σου, ανήμπορος να το βοηθήσεις.
Σε σένα πέφτει να μεταφέρεις το μήνυμα, και να κουβαλήσεις την συναισθηματική αναπηρία που πιθανόν δημιουργείται. Σε σένα πέφτει ο κλήρος να βλέπεις το παιδί σου να κλαίει όταν καταλάβει ότι δεν το θέλανε, δεν το θέλουνε, και δεν το αγαπάνε.

Τι να κάνει η δική σου αγκαλιά;
Τι να κάνει ο θυμός που θα ξεσπάσει επάνω σου, ψάχνοντας για αιτίες «εκτός»;
Πόσο βοηθάει ο παιδοψυχολόγος;
Και πόσο καλός γονιός μπορείς να είσαι, πόσο πολύ μπορείς να βοηθήσεις το παιδί σου όταν και συ ο ίδιος έχεις χάσει τον έλεγχο της κατάστασης;
Και όλες αυτές οι αγωνίες του γονιού, δεν είναι τίποτα μπροστά στα συναισθήματα του παιδιού.

Σε άλλες περιπτώσεις, το παιδί γίνεται μήλον της έριδος. Καβγάδες ατελείωτοι, πολλές φορές αγωγές όπου το παιδί γίνεται τρόπαιο, διαιτητής και μάρτυρας της νοσηρής «καταγωγής» του.
Πολύ γρήγορα απορρίπτει τους δυο γονείς και πορεύεται μόνο του στην ζωή μην νιώθοντας ποτέ την ασφάλεια ότι υπάρχει κάποιος συγκεντρωμένος πάνω του, κάποιος από πίσω του να τον στηρίξει.

«Χωρίζουμε» μου λέει η φίλη μου ανακουφισμένη.
Δεν μιλάω.
Τι να της πω;
Ότι δεν είναι λύση; Ότι τώρα αρχίζουν τα δύσκολα;
Ότι όλοι είναι καλοί μέχρι να χωρίσουν;
Όλοι είναι «διαφορετικοί;»
Ότι έπρεπε να μην παντρευτεί, τώρα όπως έστρωσε να κοιμηθεί;
Και ποια είμαι εγώ που θα της το πω αυτό;
Τι ξέρω εγώ;
Το μόνο που ξέρω είναι ότι θα υπάρξει άλλο ένα παιδί παρατημένο στους παππούδες, χωρίς τους γονείς, άλλο ένα παιδί που στατιστικά μέσα στα επόμενα 5 χρόνια έχει 40% πιθανότητες να χάσει την επαφή με τον έναν γονιό.

Μια μελέτη έδειξε ότι τα παιδιά χωρισμένων γονιών και παρατημένα από τον έναν έχουν περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα από ένα παιδί που έχασε τον πατέρα του/ μητέρα του από θάνατο.
Πρώιμη σεξουαλικότητα, κατάθλιψη, άρνηση συμμετοχής στον κόσμο των γονιών του για να βρει την δική του ταυτότητα (κλείσιμο στον εαυτό του), αίσθηση απόρριψης και κόμπλεξ, Συνδυασμένα με τα υπέρμετρα «θέλω» και την έλλειψη πειθαρχίας ενός καλομαθημένου εγγονού, συνθέτουν τον αυριανό σύζυγο, πάτερα, μητέρα που αύριο, στην πρώτη δυσκολία, θα παρατήσει και αυτός με την σειρά του, την δική του οικογένεια.

Γιατι όχι άλλωστε;.
Κι αυτός/ αυτή που τα ίδια έπαθε, «μια χαρά βγήκε».
Φράση που ακούγεται συχνά σε ομάδες ενήλικων με ιστορικό κακοποίησης (ξυλοδαρμό, βρίσιμο, μείωση της προσωπικότητας) και που η ίδιοι επαναλαμβάνουν στα δικά τους παιδιά
Κοινωνία χωρίς αγάπη, με υπέρμετρη σκληρότητα και εγωισμό, έλλειψη ιδανικών και αξιών, είναι μια κοινωνία που είναι σκλάβα.
Του σώματος, της ηδονής, της λήθης… των απολαύσεων και αυτών που τα προσφέρουν.
Δεν χρειάζεται να περιμένω 20 χρόνια για να το δω.
Συμβαίνει ήδη.

Στους παιδικούς σταθμούς, και τα δημόσια νηπιαγωγεία, 2 στα 3 παιδιά είναι από «διαλυμένο» σπίτι. Η κοινωνία αλλάζει, οι άνθρωποι είναι όλο και πιο «χαλαρά» μεγαλωμένοι, αλλά ταυτόχρονα, όλο και πιο πολύ εσωτερικά τραυματισμένοι.

«Η ζωή είναι ζούγκλα» μου λένε, δεν μπορείς να προστατεύεις τα παιδιά για πάντα.
Σύμφωνοι.
Όμως στην ζούγκλα τα λιονταράκια πχ, έχουν δόντια και νύχια για να αμυνθούν, και τους γονείς να τους βοηθήσουν και να τους συμπαρασταθούν μέχρι να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τους έξω κινδύνους. Το ανθρώπινο μωρό αφημένο μόνο του, πεθαίνει, εφόσον δεν μπορεί ούτε να γυρίσει στο πλάι χωρίς βοήθεια, γεγονός που φαντάζομαι, δημιουργεί τους μηχανισμούς εμπιστοσύνης απέναντι στους γονείς του.

Η δική μας ζούγκλα κάνει τους ίδιους αυτούς γονείς να τα παρατάνε ή /και να τα σκίζουν στα δυο, έρμαια ανάμεσα σε συναισθήματα θυμού, διεκδίκησης και εκδίκησης ενώ δεν έχουν κανένα εφόδιο από φύση τους, καμία θωράκιση για κάτι τέτοιο.
Και δεν θα έπρεπε.

Το διαζύγιο είναι από τις πιο στρεσαρισμένες εποχές του ενήλικα και η δεύτερη πιο τραυματική μετά τον θάνατο. Είναι φυσιολογικό να βγούνε στην επιφάνεια πολύ δυνατά συναισθήματα θυμού, μίσους, απόρριψης, εκδίκησης, αίσθηση ελευθερίας και παντοδυναμίας.
Ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης επίλυσης ενός γάμου θα έπρεπε να παρέχει χρόνο για το πένθος της απώλειας των ονείρων, των προσδοκιών και με την βοήθεια ενός ψυχολόγου να αντιμετωπίσει ο καθένας από την πλευρά του τις πληγές του και τα συναισθήματα του.
Ένας παιδοψυχολόγος να παρακολουθεί στενά τα παιδιά ώστε να μην υπάρξουν παρεξηγημένες έννοιες μέσα στο μυαλό τους και φυσικά να συμβουλέψει τους γονείς ως προς το πώς να χειριστούν μια δύσκολη κατάσταση.
Στην Αμερική κυκλοφορεί ευρέως το παρακάτω.

Τα δικαιώματα ενός παιδιού χωρισμένων γονιών

"Chidren's Bill Of Rights In Divorce"

• Το δικαίωμα να του φερθούν σαν άνθρωπο και όχι σαν πιόνι ιδιοκτησίας • Το δικαίωμα να αγαπά κάθε γονιό χωρίς τύψεις, πίεση ή απόρριψη • Το δικαίωμα στην αγάπη, φροντίδα πειθαρχεία και προστασία από τους δυο γονείς του. • Το δικαίωμα να μην διαλέξει «πλευρές» και να του ζητηθεί το που θέλει να μείνει. • Το δικαίωμα να εκφράσει τα αισθήματα του όσον αφορά το διαζύγιο, όπως θυμός, λύπη ή φόβος. • Το δικαίωμα να έχει μια θετική και εποικοδομητική συνεχόμενη σχέση με κάθε γονιό. • Το δικαίωμα να μην πάρει αποφάσεις που ταιριάζουν σε ενήλικα. • Το δικαίωμα να παραμείνει παιδί, χωρίς να του ζητηθεί να πάρει γονικές ευθύνες ή να είναι σύντροφος / φίλος των γονιών του. • Το δικαίωμα να μην συμμετέχει στα επώδυνα παιχνίδια που παίζουν οι γονείς για να πληγώσουν ο ένας τον άλλον ή να βρεθούνε στη μέση της διαμάχης. • Το δικαίωμα στην καλύτερη διατροφή που μπορεί να επιτευχθεί με τις καλύτερες προσπάθειες και των 2 γονιών.

(ή αλλιώς τα «συνταγματικά» δικαιώματα ενός παιδιού χωρισμένων γονιών από το Jefferson County Board of Mental Health, alcohol & Drug Addiction in Ohio)

Τελειώνοντας, θυμίστε στα παιδιά σας.
Οι γονείς παίρνουν διαζύγιο. Οι γονείς που παίρνουν διαζύγιο από τα παιδιά τους (με οποιαδήποτε δικαιολογία) είναι τόσο θυμωμένοι που δεν κάνουν την δουλειά τους ως γονείς.

Δεν φταίει όμως το παιδί.

Τα παιδιά νιώθουν την απώλεια και των δυο γονιών, για καιρό μπορεί να νιώθουν ότι ο ένας γονιός δεν τους αγαπάει πια. Αισθήματα λύπης επανέρχονται καμιά φορά από το πουθενά,. Μιλήστε με τα παιδιά σας, πείτε τους ότι είναι φυσιολογικό, και ότι όσο περνάει ο καιρός, θα τα νιώθουν όλο και λιγότερο. Είναι απογοητευτικό για τα παιδιά να έχουν αλλαγές στην ζωή τους χωρίς να ερωτηθούν, είναι φυσικό να νιώσουν θυμό.
Πείτε τους ότι το να σκέφτονται με θυμό για τον ένα ή και τους δυο γονείς είναι κάτι το φυσιολογικό και δεν θα πάθει τίποτα ούτε ο μπαμπάς ούτε η μαμά σαν αποτέλεσμα..
Βοηθήστε το παιδί σας να εκφράσει τον θυμό του με εποικοδομητικούς τρόπους. Θυμίστε τους ότι δεν μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση μεταξύ των γονιών τους και δεν είναι δική τους δουλειά και ευθύνη κάτι τέτοιο. Όμως έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν πως θα νιώσουν γι αυτή την κατάσταση και πως / πόσο θα εκφράσουν αυτά τα συναισθήματα.

Ζητείστε την βοήθεια ειδικού, και θυμηθείτε ότι μια ραγισμένη καρδιά θέλει χρόνο για να επουλωθεί.

Πηγές:
http://www.dooyoo.co.uk/parenting-issues/children-divorce/361577/
http://www.psychologytoday.com/articles/pto-19980301-000020.html
http://www.mindpub.com/art190.htm
http://www.divorcenet.com/states/washington/divorce_psychology
http://experts.about.com/q/Psychiatry-Psychology-General-1009/divorce-children.htm
http://www.divorcereform.org/psy.html
http://www.4therapy.com/consumer/conditions/item.php?uniqueid=5844&categoryid=586&
http://www.nasponline.org/publications/cq323research_divorce.html
http://www.lectlaw.com/files/fam10.htm
http://alcalc.oxfordjournals.org/cgi/content/full/39/2/126
http://jfi.sagepub.com/cgi/content/refs/15/1/97
http://www.angriesout.com/kids4.htm

Οι φωτογραφίες είναι από την ατομική έκθεση της Jill Greenberg
http://www.sueddeutsche.de/kultur/bildstrecke/612/81531/p0/?img=0.0#bild
και κάποιες από την προσωπική μου συλλογή
Lili Ghelis Photos

(fe-mail.gr)